CNC torna tezgâhları, tıpkı konvansiyonel torna tezgâhlarında olduğu gibi genellikle döner iş parçalarının işlenmesinde kullanılır. Ancak gelişen teknolojiler sonucunda torna tezgâhlarında tornalamanın dışında işlemlerinin de yapılmasını mümkün kılmıştır. Bu özelliklere sahip torna tezgâhlarına CNC tornalama merkezi (Turning Center) adı verilmektedir. Böylece torna tezgâhına bağlanan iş parçası üzerindeki bütün işlemlerin tek bağlamada tamamlanması başarılmıştır
CNC tornalama tezgâhında tahrikli takım uygulamaları
Tornalama merkezlerinin normal CNC torna tezgâhlarından temel farklılıkları eksen sayısının fazla oluşu ve bu tür işlemlerde kullanılan kesicilerin tahrikli kesici (Live Tool) olmasıdır. Böylece iş parçası ister dönsün isterse de dursun her iki koşulda da kesme işlemi gerçekleştirilebilir. Tahrikli kesicilerin kullanıldığı tezgâhların taretlerinde bulunan tahrikli her takıma dönme hareketini sağlayan özel bir motor bulunur. Böylece kesici takım istenilen yön ve devirde döndürülür
CNC torna tezgâhı kısımları
- Gövde
- Tezgâh Mili
- Taret
- Kontrol Ünitesi
- Karşılık Puntası
CNC torna tezgâhlarında gövdeler dökme demirden ve yekpare olarak imal edilir. Gövdeler yatay (yere paralel) ve eğik olmak üzere iki farklı yapıda imal edilir. Özellikle eğitim amaçlı küçük kapasiteli CNC torna tezgâhları ile ağır iş CNC torna tezgâhlarında gövde yatay banko olarak imal edilir. Tezgâh gövdelerinin eğik banko (Slant Bed) olarak yapılmasının birinci amacı tezgâha daha rijit bir yapı kazandırması, eksenel hareketlerde hızlı ve hassas pozisyonlamadır. İkinci amacı ise iş parçasının bağlanma ve çözülme kolaylığı ile çıkan talaşların kesme bölgesinden süratle uzaklaştırılmasıdır.
Konvansiyonel takım tezgâhlarında olduğu gibi CNC tezgâh gövdelerinin imalatında da yaygın şekilde dökme demir kullanılır. Bunun nedeni dökme demirin ucuz olması yanında kompleks gövde yapılarının dökme demirle daha kolay şekillendirilmesidir. Bir başka avantajı ise dökme demirin serbest grafitleri nedeniyle kendi kendini yağlama özelliği ve vibrasyonu yutma özelliğine sahip olmasıdır. Çelik konstrüksiyon dökme demirden daha hafif ve daha dayanıklı olmasına rağmen kaynak vb. birleştirme sorunları nedeniyle gövde imalatında fazla rağbet görmemektedir. Kızak ve kayıtlarda, yüksek hassasiyet elde etmek için sertleştirilip raspalanırlar. Düşük sürtünme sağlamak için yüzeyler PTFE (Polytetra Flouro Ethylene) ile kaplanır.
CNC torna tezgâhı gövde, kayıt ve kızaklar
CNC torna tezgâhlarında eksenel hareketler Bilyalı Vidalar (Ball Screws) yardımıyla sağlanır. Eksenel hareketler çok hızlı, ani hız ve yön değiştirmeli, ani durmalı olduğu için hassas konumlandırmalar oldukça önemlidir. Konvansiyonel tezgâhlarda kullanılan vidalarda sürtünmeden dolayı hem yüksek güç gerekir hem de zamanla vida ile somun arasında sürtünmeden dolayı boşluklar (Backlash) oluşur. Bu da tezgâhın pozisyonlamadaki hassasiyetini olumsuz olarak etkiler. Bu nedenle klasik vidalı hareket elemanlarının CNC tezgâhları için kullanılması uygun değildir. İşte bu olumsuzluğu ortadan kaldırmak için sürtünme yerine yuvarlanma hareketine göre hareket eden devir daimli bilyalı vidalar (Recirculating Ball Screws) tercih edilir.
Bilyalı vida sistemleri
Bilyalar somun görevini üstlenir ve vida etrafında döner. Vida diş formu tam yuvarlak değil Gotik Yay (Gotik Arc) şeklindedir. Böylece bilyanın tüm yüzeyleri değil karşılıklı noktaları temas eder. Karşılıklı iki noktanın temas etmesi sonucunda da sürtünme en aza iner, aşınma ortadan kalkar ve hassas konumlama elde edilir.